ข้อคิด

จากบทความที่ยก ชิคุจฉสูตร มาอธิบายก่อนหน้านี้ จะเห็นได้ว่า คนทุศีล หรือคนที่ผิดศีล แล้วไม่เปิดเผย ปิดบัง โกหก หลอกลวงผู้อื่นว่าตนเองปฏิบัติดี นั้นร้ายยิ่งกว่า คนขี้โกรธ ขี้งอน ขี้น้อยใจ ฯลฯ (แต่ก็ควรจะห่างไว้เช่นกัน)

ถ้าเราวิเคราะห์ ในประโยคที่ว่า “ไม่ใช่สมณะ แต่ปฏิญาณตนว่าเป็นสมณะ ไม่ใช่พรหมจารีบุคคล แต่ปฏิญาณตนว่าเป็นพรหมจารีบุคคล เน่าในภายใน ”

เราจะรู้เลยว่าคนพาลเช่นนี้ ร้ายสุดร้าย เพราะเบื้องหน้าเราจะไม่รู้เลย คบกันแรก ๆ เราจะไม่รู้จักเขาเลย เพราะเขาเน่าใน มันจะมองไม่เห็นได้ง่าย ๆ แถมเขายังแสร้งให้ผู้อื่นเห็นว่าเขาปฏิบัติดีและเขาตั้งใจปฏิบัติสู่ความพ้นทุกข์

นี่คือเหตุที่ผมพยายามจะขยายเรื่องคนพาลให้ละเอียดขึ้นในช่วงนี้ เพราะถ้าเจอคนน่าเกลียดเช่นนี้ จะต้องเสียเวลามาก ตั้งแต่เวลาไปคบหาเขา เวลาเชื่อเขา ดีไม่ดีไปสนับสนุนเขาอีก

ทั้งหมดนั้นเพราะเรายังไม่มีปัญญา ภูมิธรรมไม่ถึง ดูเขาไม่ออก ยกตัวอย่างเช่น กรณีเณรคำ ไม่ธรรมดานะ หลอกคนได้ตั้งเท่าไหร่ คนเขาก็เชื่อนะ ใช่ว่าคนจะยอมมอบเงินมอบศรัทธากันให้ง่าย ๆ เขาก็แสวงหาคนดีมีศีลที่เขาจะสนับสนุนนั่นแหละ แต่สุดท้ายเขาก็โดนหลอกไง คือคนพาลเนี่ย เขาจะเนียนสุดเนียนเลย บางทีพูดธรรมะ 95% แทรกกิเลสที่ตนอยากเสพไปอีก 5 % เอากำไรนิดหน่อย ทำให้เพี้ยนไปทีละนิดละหน่อย แต่พูดทุกวัน มันก็ได้เยอะ

คนพาลเขาก็ใช้ธรรมะที่พระพุทธเจ้าตรัสนี่แหละมาหากิน สมัยพระเจ้าอโศกมหาราชก็มีการชำระนักบวชทุศีลที่เข้ามาปลอมปนมาเสพผลประโยชน์ในศาสนาพุทธออกไปเยอะ แต่ยุคนี้ไม่มีกิจกรรมนั้น ดังนั้นเราก็ต้องหมั่นศึกษาเรียนรู้เพื่อที่จะรู้ให้ทันคนพาล

เพราะเวลาในชีวิตเราสำคัญมาก บางคนเทไปให้คนผิด 1 ปี 5 ปี 10 ปี เสียไปแน่ ๆ คือเวลา แรงกาย ทรัพย์สิน โอกาส และอื่น ๆ อีกมากมาย แต่วิบากกรรมไม่ใช่จบแค่นั้น เราหลงสนับสนุนคนพาล คนชั่ว คนทุศีลไปเท่าไหร่ เราต้องรับผลแห่งความเห็นผิดเหล่านั้น เขากิเลสโตเพราะเราสนับสนุน เขาไปหลอกคนได้อีกมากมายเพราะเราสนับสนุน คนหลงและไม่พ้นทุกข์เพราะเราเป็นหนึ่งในแรงผลักดันคนพาล เราต้องรับวิบากนั้น มันหนีไม่ได้

ดีที่สุดคือห่างไกลคนพาล ไม่คบคนพาล ไม่สนับสนุนคนพาล แต่ปัญหาคือคนพาลดันแสร้งว่าเป็นบัณฑิตเสียอีก แล้วจะเอายังไงล่ะทีนี้ ปลอมซะเหมือนเลย รูปนอกตรวจไปก็ใช่ ธรรมะพูดมาค่ารวม ๆ ก็ใช่อีก มันจะไปทางไหน ก็มีแต่หลงกลเขาเท่านั้นแหละทีนี้

ถ้าไม่มีคนมาคอยชี้นี่จบเลย จริง ๆ ผมหูตาสว่างได้ก็เพราะศึกษาตามครูบาอาจารย์ ไม่งั้นต้องหลงไปนาน แล้วยังมีความหลงสนับสนุนคนพาลไปเป็นลำดับด้วยนะ มันจะหลุดเป็นลำดับจากการที่เรามีปัญญามากขึ้น

หลุดแล้วยังไงล่ะ พอมารู้ทีหลังว่าเขาเป็นคนพาลก็เลิกคบนั่นแหละ เพียงแต่พอเห็นปริมาณกรรมที่เคยไปสนับสนุนเขาไว้ มันทำให้รู้สึกว่า เราควรจะเผยแพร่เรื่องนี้ออกไปนะ คือสื่อสารโทษภัยของคนพาลนี่แหละ ไม่งั้นพลาดไปมันจะหนัก และนานมาก ก็น่าจะทำให้ผู้อ่านได้ตรึกตรองและทำตนให้พ้นภัยไปได้บ้าง

สนับสนุน คบหา เข้าใกล้คนพาลมีแต่เสียกับเสีย ประโยชน์ตนก็เสีย ประโยชน์ท่านก็ไม่มี เพราะคนพาลไม่ใช่เนื้อนาบุญ สนับสนุนไปก็กิเลสเพิ่มอีก มีแต่ความเดือดร้อนรออยู่

ดังนั้นจะคบใครอย่าเพิ่งรีบปักใจเชื่อ อย่าเพิ่งรีบลงแรงลงใจ ถ้าจะลงก็ดูศีลดูธรรมหน่อย ดูว่าเขาตั้งใจลดกิเลสไหม เขาลดโลภ โกรธ หลงได้แค่ไหน เขาพูดไปในทางลดหรือเสริม หรือไม่สนใจในการล้างกิเลส หรือดูกันไปนาน ๆ ผ่านไปปีหลายปี ดูพัฒนาการของเขาในการลดกิเลส ดูกลุ่มสังคม ดูเพื่อนของเขา ดูกิจกรรมของเขา ก็จะพอเห็นความจริงได้

แต่ถ้าดีที่สุด ก็ลองปฏิบัติตามแนวคิดของเขาดู ถ้าพ้นทุกข์ พ้นกังวลหวั่นไหวในเรื่องใด ๆ ขึ้นมาตามที่เขาสอน ก็ค่อยสนับสนุนเขาก็ยังไม่เสียหาย เพราะศาสนาพุทธเขาสอนกันฟรีไม่มีค่าใช้จ่ายอยู่แล้ว

ดังนั้นก็ไม่ควรรีบปักใจไว้ที่ใคร เพราะเหตุต่าง ๆ เช่น เขาว่ากันมาว่า… เขาพูดถูกตามหลักฐาน เขาพูดเหมือนที่เราคิด … ฯลฯ (ศึกษาต่อได้ที่ “กาลามสูตร”) ควรจะเอามรรคผลของตัวเองเป็นหลัก ถ้าปฏิบัติตามแล้วพ้นทุกข์ได้จริง ก็ค่อยหันไปสนับสนุนท่านเหล่านั้นอย่างเต็มกำลังก็ยังไม่สาย

ยิ่งได้ศึกษาจากพระไตรปิฎก ก็จะยิ่งได้เห็นว่าพระพุทธเจ้าท่านได้แจกแจงความเป็นคนพาล ในระดับต่าง ๆ ไว้ เช่นระดับที่น่าเกลียด ไม่ควรคบ ไม่ควรเข้าใกล้ หรือแย่น้อยลงมาคือควรวางเฉย คือไม่ควรไปยุ่งนั่นแหละ ก็ไม่ควรคบ ไม่ควรเข้าใกล้เช่นกัน

คนที่ปฏิบัติธรรมจนชัดเจน จะสามารถเห็นคนพาลได้ชัดเจน เพราะถ้าตนเองได้ล้างความพาลมาแล้ว ก็จะเห็นความพาล รู้จักความพาล ดังนั้น การเห็นความพาลในคนพาล จึงเป็นผลอย่างหนึ่งของการปฏิบัติ จะเห็นลีลาอาการวาทะที่บ่งบอกถึงความพาล หรือที่เรียกกันว่าตาทิพย์หูทิพย์

ตาทิพย์ หูทิพย์ของพุทธนั้นไม่ใช่ตาที่เห็นผี เห็นเทวดา อันนั้นไม่ได้มีประโยชน์อะไรต่อการปฏิบัติสู่การพ้นทุกข์ หูทิพย์ก็ไม่ใช่ว่าได้ยินเสียงแปลก ๆ เสียงไกล ๆ เสียงใกล้ ๆ

แต่ตาทิพย์ หูทิพย์นั้นคือฟังชั่นหนึ่งของปัญญา ที่สามารถจำแนกความเป็นทิพย์และความเป็นพิษที่มีอยู่ในโลก นั่นคือสามารถแยกความเป็นบัณฑิตและคนพาลได้ แยกความเห็นที่ถูกออกจากความเห็นที่ผิดได้ ผ่านการรับรู้ด้วยการมองเห็นและการได้ยิน

ผู้ที่เป็นบัณฑิตจะเห็นคนพาลเป็นคนพาล เห็นบัณฑิตเป็นบัณฑิต ส่วนคนพาล จะไม่เห็นอะไรเลย ไม่รู้จักบัณฑิต ไม่รู้จักคนพาล ดีไม่ดีก็เดามั่วเอา หรือไม่ก็เล่นคำเล่นวาทะพางงไปอีก

สรุปเลยว่าคนที่ยังล้างความพาลในตนไม่ได้ จะไม่เห็นคนพาลชัดเจน ไม่รู้จักคนพาลหรอก เพราะแค่พาลที่สิงในตัวเองยังไม่รู้จักเลย ดังนั้นข้างนอกที่ไกล ๆ เป็นอื่นไปจากตัวเรา ยังไงก็มองไม่ชัด รู้ไม่จริง ได้แค่เดาเอา และส่วนมากจะเดาผิดเพราะตนเองไม่มีภูมิธรรม

พระพุทธเจ้าเป็นผู้รู้แจ้งในความเป็นพาล จึงสามารถแจกแจงลีลาอาการของคนพาลไว้ชัดเจน แถมยังสอนให้ห่างไกลคนพาลด้วย คนจะเจริญได้ก็ต่อเมื่อห่างไกลคนพาล คบบัณฑิต บูชาผู้ที่ควรบูชา

เป็นองค์ประกอบของการปิดทางชั่ว รู้จักสิ่งดี และปฏิบัติตามสิ่งดี ถ้าไม่รู้จักว่าอะไรเป็นอะไรชัดเจน วิถีแห่งการปฏิบัติก็จะมัว ๆ มั่ว ๆ ไปตามนั้นด้วย

ตั้งแต่พรุ่งนี้ก็จะเริ่มยกระดับการพิมพ์บทความเกี่ยวกับคนพาล โดยอ้างอิงพระไตรปิฎก เริ่มจากชิคุจฉสูตร (เล่ม 20 ข้อ 466) ถ้าได้ศึกษาแล้วรู้จักแยกแยะคนพาลออกจากชีวิตได้ ก็เป็นความเจริญ ธรรมะนั้นเป็นสิ่งที่เรียนรู้แล้วพาให้เกิดความรู้แจ้งทั้งโลกุตระและโลกียะไปด้วยกัน เติมเต็มปัญญาให้ปรากฏทั้งรูปทั้งนามไปด้วยกัน

ได้ดูคลิปของรายการหนึ่ง ที่ ceo ปลอมตัวไปศึกษาพนักงานนิสัยไม่ดีคนหนึ่ง ก็เป็นคลิปที่ทำให้เห็นตัวอย่างของความกร่างและความเสแสร้งได้ชัด (จะโพสไว้ในคอมเม้นให้ได้ดูกันก่อน)

คือคนนิสัยไม่ดีเนี่ย เวลาที่เขาทำไม่ดี เขาใช้อำนาจ เอาแต่ใจ ทำผิด ฯลฯ เขาไม่ค่อยบอกให้คนอื่นรู้หรอก เวลาเขาไปพบผู้บังคับบัญชาก็จะปิดบังข้อมูลจากปัญหาที่ตนก่อ ทำให้ผู้บังคับบัญชา หัวหน้า เจ้าของ ไม่ได้รับรู้ความจริง

ร้ายไปกว่านั้น คือถ้าคนพาลมีตำแหน่งเป็นหัวหน้าส่วนใดส่วนหนึ่ง ก็เรียกได้ว่ามีอำนาจที่จะบิดเบือนข้อมูลข่าวสารได้มาก คือจะซ่อนปัญหาที่เกิดจากตัวเองไว้ แล้วก็รายงานเรื่องอื่น ๆ ให้ดูเป็นปัญหาใหญ่กว่าความเป็นจริง เป็นต้น

อย่างในเรื่องนี้ เจ้าของแฟรนไชส์สาขานี้ เขาก็ไม่ได้รู้ชัดเจนหรอกว่าผู้รับผิดชอบร้านเขาร้ายแค่ไหน แต่เขาคงพอได้ข้อมูลมาบ้างแหละ แค่ไม่ชัด ceo แฟรนไชส์นี้ก็เลยปลอมตัวไปสังเกตุการณ์ และพบว่าพนักงานคนที่ถูกชี้เป้านี้ ร้ายจริง ๆ ร้ายทั้งต่อพนักงานด้วยกันและร้ายต่อลูกค้า

เราจะได้เห็นตัวอย่างของความกร่าง อวดดี ถือดี ซึ่งส่วนมากก็แบบนี้แหละ อยู่มานาน สะสมอำนาจมานาน ใหญ่คับแผ่นดิน แต่พอโดนตรวจสอบเข้า โดนกล่าวหา ก็กลับกล่าวหาผู้ที่กล่าวหากลับ

ถ้าเราดูเฉพาะช่วงที่ ceo เอาข้อมูลมากล่าวหา ก็ดูจะเหมือนว่าไปรังแกพนักงานคนนี้ยังไงอย่างงั้น นี่คืออาการเสแสร้งแกล้งทำของคนพาล

บางคนอาจจะเคยมีประสบการณ์ คนพาลนี่เขาจะไม่ชอบให้ตรวจสอบ ไปชี้ประเด็นหรือไปทักอะไรเขา ถ้าเราไปทัก ไปถามอะไรที่เกี่ยวกับอำนาจ บารมี หรือการทำงานของเขา เขาจะย้อนกลับมาแรง ๆ จะกล่าวหากลับ เพื่อปกปิดข้อด้อยของตัวเอง ซึ่งเป็นวิธีของคนพาลอย่างชัดเจน คือเมื่อถูกกล่าวหา ก็จะกล่าวหาโจทย์กลับ

เคสนี้ก็เหมือนกัน เขาก็จะโจมตีกลับ ให้เหมือนถูกกระทำ ให้เหมือนโดนเข้าใจผิด ใครไปเจอกับคนพาลนี่คงจะต้องปวดหัวกันเกือบทุกราย เพราะเขาจะไม่ตรงไปตรงมา เหมือนจะตรงแต่ก็ไม่ตรง เหมือนจะจริงใจแต่ก็ไม่จริงใจ ลึกลับ แอบซ่อน กลับกลอก น่าปวดหัวเป็นที่สุด ถ้าไม่จำเป็นก็ไม่ต้องไปยุ่งมาก

ในเรื่องเขาก็ต้องลงทุนในการหาหลักฐานอ้างอิง ถึงขนาดปลอมตัวเข้าไป จึงจะเอาอยู่ ถ้าไม่มีหลักฐาน จะกล่าวหาไปก็จะกลายเป็นการประชันฝีปากกันเฉย ๆ

จะปราบคนพาลนี่ปราบไม่ง่าย ต้องใช้พลัง ใช้แรง ใช้คนจำนวนมาก ไม่เหมือนปราบบัณฑิต ถ้าคนนั้นมีความเห็นถูก เป็นคนดี ไม่เพ่งโทษ ตินิดเดียว เขาก็ปรับปรุงแล้ว หรือถึงไม่ปรับก็จะไม่มีอาการชังกระแทกกลับมาให้เสียบรรยากาศ

แต่ถ้าไปติเตียนคนพาล จะกลายเป็นเหมือนไฟลามทุ่ง กลายเป็นเขามองว่าเราเป็นศัตรู เขาจะตั้งแง่กับเรา จับผิดเรา จองเวรเรากลับ ถ้าไม่มีบารมีที่มากพอ อย่าคิดจะไปชนกับคนพาลเชียว นอกจากจะใจเสียแล้ว ยังเสี่ยงมารพจญแบบไม่รู้จบอีกด้วย

นั่นเพราะคนพาลมีการเพ่งโทษเป็นกำลัง ดังนั้นจะจัดการคนพาลไม่ต้องมากเรื่อง หาหลักฐานที่ชัด ๆ แล้วฟ้องผู้มีอำนาจ สืบสวน สรุปผล จบแล้วจับโยนออกไปเลยจะเป็นวิธีการที่ประหยัดเวลามากที่สุด เพราะปล่อยให้พูดกันเปล่า ๆ ก็จะแถ เสแสร้ง แกล้งทำกันไปเรื่อย พาลจะสับสนเปล่า ๆ