ถาม-ตอบ

ต่อจากคำถามก่อนหน้านี้ที่ว่า ทำไมถึงเลือกที่จะพิมพ์เกี่ยวกับความรัก ก็มาถึงคำถามว่า ถ้าเราจะบอกเรื่องนี้กับคนคนหนึ่ง จะบอกอย่างไร

ตอบ : บอกไม่ได้ เขาไม่ได้สนใจ

ผมก็ตอบไปสั้น ๆ แค่นั้น ก็ไม่ได้ขยายอะไร ก็มาขยายในนี้เหมือนเดิม

กิเลสนี่เป็นสิ่งที่คนรักและหวงแหนที่สุด คนทั่วไปไม่มีหรอก ที่จะอยากให้ใครมาบอกว่าสิ่งนั้นคือกิเลส สิ่งนี้คือกิเลส

แค่ชี้ว่าสิ่งนั้นสิ่งนี้คือกิเลส เขาก็ไม่เอาแล้ว จะให้ไปชี้โทษ มันก็เป็นไปไม่ได้อยู่แล้ว ไม่ต้องพูดถึงชี้โทษแล้วแจกแจงวิธีปฏิบัติ ไม่ต้องคิดเลย เพราะเขาไม่ได้อยากออกจากกิเลส เขาอยากอยู่กับกิเลส การไปพูดสิ่งดีที่เขาไม่อยากฟังนั่นก็คือการพูดเพ้อเจ้อนั่นเอง

ถ้าคนเขาไม่ได้อยากรู้ ไม่ได้สนใจ เราเก่งแค่ไหน เราก็บอกอะไรไม่ได้ ที่พูดไปเหมือนตำน้ำพริกละลายแม่น้ำ เขาจะไม่ฟัง ถึงจะฟังก็ไม่รับไว้พิจารณา ถ้าเขาไม่สนใจ ไม่ถือสา ก็รอดตัวไป แต่ส่วนใหญ่ไม่รอดหรอก จะกลายเป็นเขาชังเอาล่ะซิ ก็เขาอยากได้ความรัก อยากมีความรัก เขาไม่ได้อยากออกจากความรัก ถึงเราจะไปสร้างประตูออกประดับเพชร ปูพรมแดงส่องไฟสปอตไลท์ดูดีแค่ไหน เขาก็ไม่เปิดประตูเข้าไปหรอก

ผมคิดว่าเราไม่ได้มีหน้าที่ไปบอกคนนั้นคนนี้ แต่เราจะมีหน้าที่นั้นก็ต่อเมื่อเขายินดีให้เราบอกเขา อันนี้มันก็เป็นสิทธิ์ที่เขายกให้ เขาให้เราบอก ให้เราพูด เราก็พูด แต่ก็ต้องประมาณ เพราะมันเปลี่ยนแปลงกันได้ทุกวินาที เช่น วินาทีแรกเขาอยากฟังความเห็นเรา เราพูดไป 1 ประโยค เขาไม่อยากฟังแล้ว มันก็ต้องประมาณ แล้วตัดรอบไปเท่าที่เขายินดี มันก็ดีที่สุดแค่ 1 ประโยคนั่นแหละ แม้ประโยคที่ 2 3 4 … มันจะดีมาก แต่เขาไม่เอา แล้วเราจะให้ มันก็ไม่ดี เขาไม่ได้ให้สิทธิ์ในการพูดนั้นแก่เรา เราไปเอา มันก็เกินเลย ผิดศีล

เรื่องความรักนี่ไม่ใช่จะพูดทุกคนได้ เขาต้องสะสมทุกข์มามากประมาณหนึ่ง พระพุทธเจ้าตรัสว่า “เห็นทุกข์จึงเห็นธรรม” แล้วถ้าเขายังเห็นว่าความรักสวยงาม เป็นสุข เป็นสวรรค์วิมาน เขาไม่ฟังหรอก ทุกข์ โทษ ภัยของความรักนั่นน่ะ ดีไม่ดีเขาเถียงสู้อีก ที่นี้มันก็แย่ไปอีก จากที่เขาหลงอยู่แล้ว มันก็ติดลบมากขึ้นไปอีก ติดแน่นในความเห็นผิดของตัวเองแน่นขึ้นไปอีก

เพราะเถียงนี่คือการแข่งดีอยู่ในที ว่าฉันมีดีกว่า แล้วถ้าเราลดกิเลส แล้วเขาเถียง มันก็ไปคนละทางนั่นเอง ยิ่งเถียงยิ่งแพ้ ถ้าเห็นต่างนี่ส่วนใหญ่ผมยอมเลย ไม่สู้ดีกว่า เมื่อยหัวเปล่า ๆ อันที่เขายกมาว่าความรักเป็นอย่างนั้นอย่างนี้เราก็รู้อยู่หรอก เพราะเราก็เคยผ่านมา แต่ไอ้ที่เรามีจะให้คนไม่มีมารู้นี่มันยาก เขาต้องปฏิบัติเอาเอง แต่ก่อนที่เขาจะปฏิบัติ เขาก็ต้องอ่านต้องฟังกันก่อน ว่าจะปฏฺิบัติไปในทิศทางไหน ไม่งั้นมันจะไม่มาไม่ไป

ก็ยังดีที่การพิมพ์เผยแพร่ใน facebook นี่ยังพอขายออกอยู่บ้าง ถ้าขายไม่ออกเลย ก็คงต้องเลิก เพราะมันจะเข้าขีดเพ้อเจ้อ มันจะเลอะเทอะเปล่า ๆ แต่อันนี้ก็ดู ๆ ทรง ว่ามีคนได้ประโยชน์อยู่บ้าง มีเข้ามาถามกันเพิ่มอยู่บ้าง ได้จริงไม่จริงไม่รู้แหละ เอาเป็นว่าพอมีลูกค้าอยู่บ้างก็เลยพอไปได้

ก็อาศัยที่เขาถาม ๆ กันนี่แหละ เป็นตัวปรุงบทความขึ้นมา อีกส่วนก็เป็นข่าวสารบ้านเมือง แต่ก็ไม่ถนัดในการตอบคำถามเชิงส่วนตัวนัก เพราะมันสังเคราะห์เหตุปัจจัยได้น้อยมาก

เชื่อไหมว่าถ้าผมตอบคำถามเป็นส่วนบุคคุล เขาถามมา เราตอบไปเฉพาะเพื่อเขา ผมจะตอบได้ไม่ดีนัก คือมันต้องยั้งมือมาก ๆ ต้องเบามือมาก ๆ คือมันประมาณยากนั่นแหละ แต่ถ้าเอามาพิมพ์ตอบกันแบบเป็นบทความนี่มันจะลื่นกว่า เพราะมันสังเคราะห์องค์ประกอบร่วมที่มากกว่า มันไม่ต้องระวังมาก

มันก็ประมาณเป็นกลุ่มใหญ่เลย คือคนที่เขาสนใจ เป็นองค์รวมกว้าง ๆ ที่เราจะพอประมาณได้เท่าที่มีข้อมูล มันจะเพิ่มขอบเขตของเนื้อหาได้ ลงรายละเอียดลึกซึ้งขึ้นได้

นี่ก็เป็นเหตุผลที่ส่วนหนึ่งผมไม่ค่อยตอบส่วนตัวสักเท่าไรนัก เพราะมันคิดไม่ออก เอาแบบรวม ๆ ดีกว่า แล้วค่อยมาอ่านหาประโยชน์กันเอาเอง สนใจก็อ่าน ไม่สนใจก็เลื่อนผ่านไป ง่ายดี ไม่ต้องไปบังคับบีบคอใครให้อ่าน

สิ่งดีเรามีอยู่ เราเผยแพร่อยู่ แต่ก็ไม่ได้หมายความว่าเราจะไปยัดเยียดใครให้มาอ่านหรือให้ใครมาสนใจ เราก็พิมพ์ในหน้าเรานี่แหละ ใครสนใจเดี๋ยวเขาก็มาดูเอง

เดี๋ยวเขาทุกข์จนเกินทนเดี๋ยวเขาก็มาเอาถามเราเอง เขาไปลองวิธีอื่นมาแล้วมันไม่พ้นทุกข์ ถ้าเขาทำดีมาก ๆ เดี๋ยววันนึงเขาก็วนมาเจอเราเอง

ปฏิบัติธรรมในศาสนาพุทธไม่ต้องแสวงหาหรือล่าบริวาร ไม่ต้องหาใครมาอ่านมาฟัง ไม่ต้องไปคิดใหญ่ เอาเท่าที่มีนั่นแหละ ได้เท่าไหร่ก็เป็นจริงตามนั้น มันสบายใจ ไม่ต้องพยายามจะล่อลวง หลอกล่อใคร เป็นการทำดีที่มีอิสระ

มีคำถามมาว่าโดนทิ้งข้ามปี ควรจะดีใจไหม?

จะโดนทิ้งข้ามปี อกหักข้ามปี หรือจะโดนเทข้ามปี จริง ๆ โดนทิ้งมันก็ไม่ข้ามปีหรอก โดนทิ้งตอนไหนก็ตอนนั้น เพราะโดนทิ้งเป็นลักษณะเชิง active คือเกิดขึ้นเป็นครั้ง ๆ ไม่ใช่สถานะที่แช่อยู่อย่างถาวร

ส่วนควรจะดีใจไหม? ถ้ามีคู่แล้วมันทุกข์มาก การจะดีใจที่หลุดพ้นมาได้ก็เป็นเรื่องที่ไม่เสียหายนัก แต่ก็อย่าไปเสียพลังงานกับมันมากเกินเพราะ เพราะการเจอกัน(เกิดขึ้น) คบกัน(ตั้งอยู่) เลิกกัน(ดับไป) มันก็เป็นเรื่องธรรมดา

สิ่งที่เราควรจะทำคือทำความเข้าใจกับสิ่งที่เกิดขึ้นว่า มันหมดกรรมหมดวาระต่อกัน เขาก็ต้องจากไปตามกรรมของเขา เราทำดีทำชั่วมาเท่านี้ ก็ได้รับผลเท่านี้ มันก็จบไป

การที่เขาทิ้งเรานี่มันดีอย่างหนึ่งตรงนี้เราไม่ได้มีเจตนาจะทิ้งใคร ก็ควบคุมแค่ตนเองไม่ให้ไปเศร้าโศกเสียใจก็พอ แล้วทิ้งปีเก่านี่มันดีกว่าข้ามมาทิ้งปีใหม่นะ เพราะคนส่วนใหญ่เขาก็สำคัญว่าปีเก่าผ่านไป ปีใหม่เข้ามา อะไรอย่างนี้ ถ้ามันข้ามปีมาแล้วค่อยทิ้งต้นปีมันจะเจ็บปวดมากขึ้น เพราะมันจะหาเหตุให้ลืมทุกข์ได้ยากขึ้น ถ้าทิ้งก่อนปีใหม่ นี่มันยังมีเหตุผลมากลบ ๆ ได้อยู่บ้าง

เราควรจะยินดีที่เขาทิ้งเรา ทำให้เราได้เรียนรู้ว่าความรักมันไม่เที่ยง มันเป็นทุกข์ มันยึดอะไรไว้ไม่ได้เลย เราก็ทำความเห็นให้ถูกว่า รักไหน ๆ ก็เป็นแบบนี้แหละ เป็นเหมือนกันทั้งหมด คือ เจอกัน คบกัน เลิกกัน มีแค่นี้จริง ๆ ไม่บอกเลิกก็ต้องตายจากกันอยู่ดี ดีแค่ไหนสุดท้ายก็ต้องเป็นทุกข์เพราะเสียเขาไป แล้วเราจะไปหยิบเขามายึดไว้ทำไมในเมื่อสุดท้าย เขาหรือเธอเหล่านั้นก็เป็นเหตุให้เราต้องเป็นทุกข์

อย่าไปพยายามหาเหตุผลเอาคู่มาอยู่ในการดำรงชีวิตให้มันมาก มันจะวุ่นวาย คนที่เขาอยู่เป็นโสดแล้วได้ดิบได้ดีก็มีเยอะ แม้แต่มีลูกแล้ว แยกออกมาเป็นพ่อเลี้ยงเดี่ยว แม่เลี้ยงเดี่ยวก็มีให้เห็นกันแล้วว่าหลายคนก็เป็นคนดี ประสบความสำเร็จในชีวิต ทำตัวเป็นประโยชน์ต่อตนเองและผู้อื่นได้

ดังนั้นสถานะ ถูกทิ้ง หย่าร้าง หม้าย พ่อแม่เลี้ยงเดี่ยว อะไรพวกนี้มันไม่ใช่ทุกข์ แต่ที่ทุกข์เพราะไปยึดเขาไว้ ถ้าเราไม่ให้ความสำคัญกับเขาเราก็จะไม่ทุกข์ ถ้าเราหัดพึ่งตน ไม่พึ่งเขาเราก็จะไม่ทุกข์เมื่อขาดเขาไป

จะพ้นทุกข์ มันต้องเลิกยึดไปตามลำดับ เอาคนนอกกายก่อน คนที่มีเป็นคู่นี่ไม่ใช่เลือดเนื้อเดียวกัน ไม่ใช่ญาติเลยด้วยซ้ำ ไม่ได้มีความเกื้อกูลอะไรเลย นอกจากการพากันไปหลงงมงายอยู่กับเรื่องกิเลส มันก็ต้องเลิกยึดเขามาเป็นของเราก่อนให้ได้ กลับมายึดตัวเอง มาพึ่งตัวเองเป็นลำดับ แล้วค่อยหัดสลายตัวตนของเราอีกทีหนึ่ง ถ้าเป็นลำดับแบบนี้จะพ้นทุกข์ได้

แต่ถ้าไม่หัดพึ่งตนเลย จะพึ่งแต่คู่ครอง เกาะเขาไว้เป็นที่พึ่ง พึ่งเงินเขา พึ่งบารมีเขา พึ่งความสบาย อันนี้มันก็ไม่ใช่ทางที่ถูก เพราะมันไม่พึ่งตน แถมยังจะไปเอาจากเขามาเสพอีก ส่วนมากความรักก็แอบเสพกันแบบนี้ แต่ไม่ค่อยมีคนพูดถึง เปรียบเหมือนเอาป้ายมาแปะบังไว้ให้สวย ๆ เฉย ๆ แท้จริงก็มีแต่เรื่องกิเลส เรื่องกาม เรื่องอัตตา ก็ยึดกันไว้ด้วยสารพัดเหตุผล พอเขาทิ้งมันก็ทุกข์สิ มันจะเหลืออะไร

คนยึดคู่ไว้ ต่อให้บอกว่าควรดีใจก็ดีใจไม่ออกหรอก มันจะซึมเศร้าเพราะเสียของรักวันยังค่ำนั่นแหละ นี่ถ้าไม่รักก็ไม่ทุกข์แล้ว ก็หลงไปรักเอง รักเอง ยึดเอง ช้ำเอง เราอวดเก่งจะโทษใคร … พระพุทธเจ้าก็สอนอยู่ มีรัก 100 ทุกข์ 100 มีรัก 1 ทุกข์ 1 ไม่รักเลย ไม่ทุกข์เลย แล้วจะไปพยายามหารักมาใส่หัวให้มันทุกข์ทำไม อย่าไปเก่งเกินพระพุทธเจ้าเลย อย่าไปหลงตามใครเขาว่ารักแบบนั้นแบบนี้มันจะไม่ทุกข์ ระวังให้ดีเถอะ นั่นพญามารปลอมตัวมาหลอก ให้คนหลง เมา ๆ กันไป แท้จริงตัวเองนั่นแหละ อยากเสพ เลยสร้างวาทกรรมที่พาให้คนหลงว่ามีรักแต่ไม่มีทุกข์ก็ได้ อะไรประมาณนั้น ระวังไว้ อันนั้นมันตรงข้ามกับที่พระพุทธเจ้าท่านสอน

สุดท้ายก็จะสรุปไว้ว่า ถ้าเราไม่มีความยึดในคู่ ถ้าเขาเลิกไป มันจะมีแต่ความยินดีในจิต เพราะมันหมดภาระที่มีต่อกัน หมดเหตุผลที่จะต้องแบกกัน มันก็เบาขึ้น สบายขึ้น มันจะมีแต่ความโล่ง เบาสบาย ไม่หดหู่ ไม่เศร้าหมอง ยินดี พอใจ ถูกทิ้งด้วยใจผาสุก

ถาม : เราควรที่จะมีแง่คิดในเรื่องของความรักเป็นอย่างไร?

ตอบ :  ในศีลข้อ 1 ภาคขยาย ได้กล่าวถึงประโยคที่ว่า มีความเมตตา มีความเกื้อกูล หวังประโยชน์แก่สัตว์ทั้งหลาย อันนี้คือแง่คิดที่เป็นประโยชน์ตนประโยชน์ผู้อื่นมากที่สุด เบียดเบียนน้อยที่สุด ความรักที่มีสภาวะเช่นนี้จะบาง เบา แต่กว้าง และลึกซึ้ง ไม่เหมือนความรักทั่วไป ที่หนัก(ใจ) (กิเลส)หนา แคบ(มักจะเกื้อกูลได้แค่วงแคบ ๆ เช่น คู่ครอง ลูก ฯลฯ) และไม่ลึกซึ้ง (เป็นความรักเสมอสัตว์ทั่วไป ไม่ประเสริฐ ไม่แปลก ไม่พิเศษ เป็นโลกีย์ทั่วไป)